https://laodong.vn/giao-duc/xep-luong-nha-giao-can-tinh-toan-1-giao-vien-mam-non-co-du-song-va-nuoi-1-2-con-khong-1608315.ldo
Bộ Nội vụ vừa có văn bản đề nghị không quy định hệ số lương đặc thù đối với nhà giáo do yếu tố đặc thù ngành nghề là phụ cấp ưu đãi nghề đã được điều chỉnh tăng lên theo Nghị quyết số 71-NQ/TW.
Đây là điều được dư luận xã hội quan tâm, bởi chính sách tiền lương sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của hàng triệu nhà giáo trên cả nước.
Cần thay đổi tư duy trả lương trong ngành giáo dục
Trao đổi về đề xuất điều chỉnh hệ số đặc thù đối với giáo viên, TS Hoàng Ngọc Vinh – nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (Bộ GDĐT) cho rằng, tranh luận về “hệ số lương đặc thù” chỉ chạm phần ngọn. Gốc vấn đề nằm ở cách thiết kế lương hiện nay đang dựa nặng vào bằng cấp, trong khi bản chất công việc – nhất là ở bậc mầm non – lại gắn với những yếu tố mà bảng lương hoàn toàn không tính đến: Rủi ro nghề nghiệp, áp lực cảm xúc và cường độ lao động thực tế. Đây là lý do khiến thu nhập giáo viên trở nên lạc hậu so với giá trị công việc và mức sống tối thiểu.
“Giáo viên mầm non làm việc 9 – 11 giờ mỗi ngày, luôn nơm nớp lo trẻ ngã, hóc, xô xát, ốm đột ngột; phải quản lý lớp đông, bế – đỡ – trấn an liên tục; tiếp xúc với bệnh tật quanh năm và tiêu hao cảm xúc nhiều nhất trong toàn ngành. Nhưng chỉ vì trình độ chuẩn là cao đẳng, họ mặc nhiên đứng ở bậc lương thấp nhất.
Trong khi đó, giáo viên THCS, THPT có thời lượng đứng lớp ngắn hơn, rủi ro thấp hơn nhưng lại hưởng mức lương cao hơn đáng kể. Đó là một nghịch lý rất lớn của hệ thống hiện nay” – ông Vinh phân tích.
Nhìn ra thế giới, ông Vinh nêu ví dụ tại Singapore, họ trả lương theo giá trị thực của công việc – trách nhiệm, rủi ro, áp lực cảm xúc và nhu cầu sống tối thiểu – chứ không trả theo bằng cấp.
Nhờ cấu trúc lương linh hoạt, giáo viên mầm non tại Singapore có mức thu nhập tiệm cận hoặc thậm chí cao hơn giáo viên phổ thông mới vào nghề. Chính phủ còn bổ sung phụ cấp rủi ro và phụ cấp cảm xúc để phản ánh đúng bản chất công việc chăm trẻ nhỏ.
Còn tại Việt Nam, đang tồn tại nghịch lý lớn: Bậc học có rủi ro cao nhất, cường độ lao động nặng nhất lại được trả lương thấp nhất.
“Nếu không sửa triết lý trả lương này, chúng ta sẽ tiếp tục mất giáo viên mầm non, mất niềm tin và mất chất lượng giáo dục từ gốc. Đây cũng là kiến nghị phản biện chính sách của Bộ Nội vụ” – ông Vinh nói và cho rằng, điều quan trọng nhất là đảm bảo cho giáo viên có thể sống được bằng lương.
“Phải tính toán xem một giáo viên mầm non có đủ để sống và nuôi 1 đến 2 con hay không. Nếu lương không đảm bảo cuộc sống thì dù có động viên thế nào, họ cũng khó yên tâm với nghề” – ông Vinh nói.
“Muốn thoát bẫy thu nhập trung bình, phải bắt đầu từ giáo dục”
Trao đổi với Lao Động trên hành lang Quốc hội, đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn TPHCM) cũng nêu quan điểm, không nên tranh luận có hay không có “hệ số lương đặc thù”, mà cần nhìn vấn đề 1 cách tổng thể.
Theo ông Ngân, những quốc gia muốn chuyển từ nước thu nhập thấp sang trung bình, rồi từ trung bình sang trung bình cao và cuối cùng là thu nhập cao, đều phải đi qua một chặng đường dài. Người ta gọi đó là “bẫy thu nhập trung bình”.
“Có nước mắc kẹt 20 năm, có nước 30 năm, còn Việt Nam có thể phải mất 50 năm hoặc hơn để thoát khỏi bẫy này” – ông Ngân nói và cho rằng, một trong những động lực quan trọng nhất giúp các quốc gia thành công trong việc thoát bẫy thu nhập trung bình chính là giáo dục. Giáo dục làm trọng tâm, khoa học – công nghệ làm trọng điểm.
“Nếu chỉ trông vào tăng đầu tư hay mở rộng vốn, sự phát triển sẽ không thể bứt phá. Muốn đạt được thu nhập cao, phải đến từ tư duy, từ năng suất, từ đổi mới sáng tạo – tất cả đều bắt nguồn từ giáo dục. Phải coi giáo dục là nền tảng của phát triển, và đãi ngộ xứng đáng cho đội ngũ thầy cô là điều không thể thiếu trong chiến lược này” – đại biểu Trần Hoàng Ngân nói.
Ông cũng cho rằng, việc cải cách tiền lương trong ngành giáo dục là cần thiết. Đây là chủ trương đã được nhân dân đồng tình, Quốc hội thông qua và được thể hiện rất rõ trong Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị.
Song, đầu tư cho giáo dục không chỉ là tăng lương cho giáo viên mà còn là đầu tư đủ lớn cho cơ sở vật chất, cho phòng thí nghiệm, cho các điều kiện thực hành để người học có thể rèn luyện kỹ năng và tiếp cận tri thức ngay trong nhà trường.
“Cần đặt chính sách tiền lương trong bối cảnh rộng hơn. Cùng với đó là chính sách phát triển giáo dục, đầu tư cho con người, cho tri thức, cho khoa học. Có như vậy, chính sách mới đi vào chiều sâu” – đại biểu nói.
