Đám cưới của Nam và Lan từng được cả xóm bàn tán suốt mấy tháng trời.
Nam là con trai độc nhất của ông Quang – bà Lệ, chủ một chuỗi cửa hàng vật liệu xây dựng ở thành phố.
Còn Lan – cô giáo mầm non hiền lành, con gái út của một gia đình nông dân ở vùng quê ven sông, nơi người ta quen tay cấy hơn là cầm phấn.
Ngày dạm ngõ, bà Lệ mặc bộ áo dài gấm đỏ, bước vào căn nhà cấp bốn mái tôn của nhà gái. Ánh mắt bà quét khắp nơi – bức tường loang lổ, bộ bàn ghế gỗ sứt mẻ – rồi khẽ nhếch mép.
Sau buổi trò chuyện, lúc ra cổng, bà cười ngọt lịm, dúi vào tay mẹ Lan – bà Thơm – một chiếc hộp nhung nhỏ:
“Chị cầm cái kiềng này, hôm cưới nhớ đeo cho con gái chị cho đẹp mặt. Dâu nhà tôi mà tay trắng bước ra rạp, người ta lại bảo bên nhà chồng coi thường.”
Bà Thơm cảm ơn rối rít, hai tay run run nhận lấy. Nhưng khi về nhà, mở nắp hộp ra, bà lặng người.
Chiếc kiềng bên trong vàng óng nhưng nhẹ bẫng – giả đến lộ liễu.
Giữa gian nhà tối, bà ngồi thụp xuống, bàn tay chai sạn run rẩy:
“Người ta khinh thường con mình đến vậy sao…”
Đêm đó, bà không ngủ. Chỉ ngồi nhìn tấm hình cưới của con gái, nước mắt chảy dài.
Ngày cưới, nhà trai dựng rạp lớn như hội. Cổng hoa, sân khấu, MC, ánh đèn sáng rực cả con phố.
Đến phần trao quà hồi môn, bà Lệ sải bước lên sân khấu, giọng sang sảng:
“Nhà trai xin tặng cô dâu chiếc kiềng vàng 9999 – món quà tượng trưng cho tình yêu và phúc lộc.”
Bà tự tay lấy chính chiếc kiềng giả ấy, đeo lên cổ Lan. Ánh đèn phản chiếu khiến nó lấp lánh hơn cả vàng thật. Tiếng xì xào khen ngợi nổi khắp rạp.
Nam đứng bên, cúi đầu im lặng.
Bà Thơm ở dãy bàn dưới chỉ khẽ nắm chặt tay, móng tay bấm sâu vào lòng bàn tay đến bật máu.
Ngay sau đó, MC vui vẻ mời đại diện nhà gái lên sân khấu trao quà cho cô dâu.
Mọi người quay xuống nhìn — ai nấy đều nghĩ nhà quê chắc chỉ mang vài phong bì tượng trưng.
Bà Thơm chậm rãi bước lên, tay xách túi da nặng trĩu.
Bà Lệ liếc nhìn, cười nhạt, buông nhẹ một câu:
“Nhà ấy mà có vàng thì chắc cũng là vàng… chợ thôi.”
Bà Thơm mỉm cười, giọng vẫn hiền:
“Dạ, đúng là vàng chợ… nhưng là vàng thật.”
Bà mở túi, từng món hiện ra dưới ánh đèn: 10 cây vàng, quyển sổ đỏ đỏ chói, cùng 200 triệu tiền mặt gói cẩn thận.
Tiếng ồ vang lên. Máy quay, điện thoại rào rào giơ lên ghi hình.
Bà nói rõ từng chữ, giọng run mà rắn:
“Nhà tôi tuy nghèo, nhưng không hèn.
Con gái tôi không cần vàng giả để ‘đẹp mặt’, chỉ cần được tôn trọng.
Đây là của hồi môn thật – đất cha mẹ tích góp cả đời, anh em góp lại cho con.
Mong thông gia và bà con chứng giám: con tôi không bước vào nhà ai để xin, mà bước vào bằng danh dự.”
Cả rạp nổ tung tiếng bàn tán.
Bà Lệ cứng người, môi run, mặt trắng bệch. Chiếc kiềng giả trên cổ cô dâu vẫn sáng, nhưng ánh sáng ấy giờ chói đến nhức mắt.
Một vị khách ngồi bàn đầu buột miệng:
“Vàng giả thì sáng đấy, nhưng lòng người thì tối.”
Bà Lệ khụy xuống ghế, miệng lắp bắp:
“Tôi… tôi không biết… là giả thật…”