Chuyện ấy lan ra khắp làng chỉ sau một buổi sáng. Người thì thở dài, kẻ lại gật gù:

“Ông ấy nghèo thật, nhưng có khí phách. Làm vậy mới đúng là cha người ta.”

Tôi năm nay hai mươi sáu tuổi, quê ở một làng nhỏ miền Bắc. Bố mẹ tôi làm nông quanh năm, nhà chẳng có gì ngoài vài sào ruộng và cái mái ngói cũ. Họ chỉ có một ước mơ giản dị: con gái học hành nên người, sau này đỡ khổ.

Tôi lên thành phố học đại học rồi ở lại làm việc. Giữa nơi phồn hoa ấy, tôi gặp anh – người đàn ông khiến tôi tin rằng tình yêu có thể vượt qua mọi khoảng cách giàu nghèo. Anh là dân thành phố, gia đình khá giả, bố mẹ đều là công chức về hưu, sống trong căn nhà mặt phố.

Khi biết tôi là con nhà nông, anh chỉ cười hiền:

“Miễn là em tốt, còn quê đâu thì có sao.”

Câu nói ấy như một lời hứa. Tôi tin tưởng, trao hết lòng mình cho anh – mà không hề biết, phía sau nụ cười đó là cả một bức tường kiêu hãnh của gia đình anh.

1. Ánh mắt soi xét trong buổi ra mắt đầu tiên

Hôm tôi theo anh về ra mắt, bố mẹ anh đón tiếp lịch sự, nhưng ánh mắt họ lạnh và sắc như lưỡi dao.
Mẹ anh hỏi tôi đủ điều: từ nghề nghiệp của bố mẹ, đến chuyện nhà tôi có bao nhiêu đất, em trai học trường gì.

Khi nghe tôi nói còn hai em trai sinh đôi đang học cấp hai, sắc mặt bà bỗng tối sầm:

“Nhà có nhiều con trai như vậy, chắc sau này gánh nặng lớn lắm nhỉ?”

Tôi chỉ biết cười gượng. Hôm ấy, trên đường về, tôi thấy lòng mình chùng xuống. Nhưng anh nắm tay tôi, nói nhỏ:

“Đừng bận tâm. Họ chỉ hơi kỹ tính thôi.”

Tôi tin. Tin đến mức quên mất, kỹ tính với khinh thường đôi khi chỉ cách nhau một sợi tóc.

2. Món quà cưới và “điều kiện” khiến bố tôi nổi giận

Hai năm sau, anh cầu hôn. Tôi không đòi hỏi gì, chỉ nói nhẹ:

“Nhà em không thách cưới. Chỉ mong được ở riêng, không sống chung với bố mẹ.”

Anh đồng ý. Anh nói sẽ nhờ bố mẹ hỗ trợ mua nhà trước cưới, để chúng tôi có chỗ ổn định. Tôi mừng rơi nước mắt – nghĩ rằng mọi hiểu lầm trước kia đã được xóa bỏ.

Nhưng rồi, mọi thứ sụp đổ chỉ trong một buổi chiều.

Mẹ anh gọi tôi đến nói thẳng:

“Căn nhà ở thành phố đâu có rẻ. Cô tưởng bọn tôi dễ bị cô xúi con trai sao? Cái kiểu nhà quê đúng là chỉ biết bám vào của cải.”

Tôi chết lặng.

Một tuần sau, anh lại báo tin:

“Bố mẹ đồng ý mua nhà cho mình rồi… nhưng có một điều kiện.”

Điều kiện ấy như nhát dao đâm thẳng vào tim: Tôi không được gửi tiền về quê, không được giúp đỡ bố mẹ hay hai em trai dù chỉ một đồng.
Sau này, bố mẹ tôi có ốm đau, tôi cũng “không được dính dáng”, vì “con gái gả đi rồi là người nhà chồng, không được mang phiền phức về đây.”

Tôi run giọng hỏi:

“Anh thấy điều kiện đó có hợp lý không?”

Anh im lặng thật lâu, rồi đáp nhỏ:

“Anh biết là quá đáng… nhưng họ chỉ muốn tốt cho mình thôi.”

Lúc ấy, tôi chợt hiểu – anh không còn là người tôi từng yêu nữa.

3. “Không cưới nữa!” – tiếng quát khiến cả làng lặng đi

Tối hôm đó, tôi gọi điện kể cho bố mẹ nghe. Chưa dứt câu, bố tôi quát lớn qua điện thoại:

“Không cưới nữa! Nhà mình nghèo thật, nhưng không ai có quyền sỉ nhục như vậy!”

Tôi khóc:

“Bố, con yêu anh ấy…”

Bố tôi cắt ngang, giọng dứt khoát:

“Họ khinh mình một lần, sau này họ sẽ khinh con cả đời. Con muốn vì một người đàn ông mà bỏ cả bố mẹ, bỏ luôn lòng hiếu thảo sao?”

Sáng hôm sau, bố tôi mặc bộ quần áo nâu cũ, tay cầm túi quà cưới nhà trai gửi, sang thẳng nhà anh. Trước mặt bao người, ông đặt túi xuống bàn, nói rành rọt từng chữ:

“Chúng tôi nghèo, nhưng có lòng tự trọng. Căn nhà của các người, chúng tôi không cần. Con gái tôi có thể không lấy chồng, nhưng nó sẽ không vì cái nhà mà quay lưng với bố mẹ mình.”

Căn phòng im phăng phắc.
Mẹ anh tái mặt, còn anh cúi đầu không nói nổi một lời.

4. Cái kết của một cuộc hôn nhân chưa kịp bắt đầu

Chuyện lan ra khắp làng. Ai cũng bảo:

“Ông ấy làm đúng lắm! Người nông dân nghèo mà có khí phách!”

Vài ngày sau, anh tìm tôi, nói anh sẽ thuyết phục bố mẹ thay đổi. Nhưng tôi chỉ mỉm cười:

“Không cần đâu anh. Tình yêu không thể đứng vững nếu phải đánh đổi bằng sự chia lìa và nhục nhã.”

Đêm ấy, tôi khóc rất lâu. Nhưng khi nước mắt khô đi, tôi thấy lòng mình nhẹ nhõm.

Giờ nghĩ lại, tôi biết ơn bố vô cùng.
Ông đã dạy tôi hiểu rằng: Người phụ nữ có thể không có nhà sang, không cần sính lễ cao, nhưng nhất định phải giữ lấy lòng tự trọng và gốc rễ của mình.
Vì khi đánh mất điều đó, chẳng thứ gì trên đời có thể bù lại được.