Cua từ lâu đã trở thành món ăn quen thuộc và giàu dinh dưỡng trong mâm cơm của nhiều gia đình Việt, bên cạnh thịt, tôm, cá hay các loại rau củ. Không chỉ là nguồn cung cấp protein, canxi và khoáng chất dồi dào, cua còn được xem là “thực phẩm vàng” giúp bồi bổ sức khỏe, đặc biệt vào mùa thu – thời điểm cua béo và ngon nhất trong năm.

Thế nhưng, dù là món ăn được ưa chuộng, không phải ai cũng biết cách chọn cua sao cho chuẩn. Nhiều người vẫn tin rằng cua càng to thì càng chắc thịt, nhiều gạch, nhưng thực tế không hẳn vậy: có con nhìn vỏ lớn, nhưng khi bóc ra lại rỗng tuếch, thịt bở và gạch ít.

Theo kinh nghiệm của người sành ăn hay chính các dân buôn, muốn chọn được cua ngon, phải nhìn vào những “tín hiệu” trên thân – chỉ cần để ý đúng vài chi tiết nhỏ, sẽ dễ dàng mua được con cua chắc thịt, gạch đầy, ăn hấp hay rim đều ngọt béo, thơm nức.

Nhìn vỏ và yếm: Biết cua béo hay gầy chỉ trong một ánh mắt

Cua ngon, chắc thịt luôn có lớp vỏ cứng, sáng bóng, màu xanh đen đặc trưng. Khi sờ tay thấy bề mặt khô ráo, chắc tay, đó là dấu hiệu cua khỏe, được nuôi trong môi trường sạch và đầy đủ dinh dưỡng. Nếu vỏ trông xám xịt, sờ mềm hoặc không có độ bóng, rất có thể là cua “ốm”, nuôi non, thịt ít và nhạt.

Một chi tiết nhỏ khác: Hai bên mai gần yếm, nếu thấy ánh vàng hoặc trắng nhạt, chứng tỏ gạch cua đã đầy tới mép mai – dân gian gọi là “cua đầy nắp”, ăn cực kỳ béo và bùi.

Khi chọn cua cái (yếm tròn), nên ấn nhẹ vào yếm – nếu thấy cứng, không lún, nghĩa là gạch nhiều, béo ngậy. Cua đực (yếm nhọn) cũng vậy: yếm dày, mép khít, ấn cứng tay là con có nhiều gạch son, ngọt và thơm. Ngược lại, yếm mỏng, ấn mềm là cua rỗng, ít thịt, ăn bã và nhạt vị.

Bóp chân, càng để thử độ chắc thịt

Đừng ngại cầm cua trên tay. Bóp thử phần đầu chân gần thân và giữa càng, nếu thấy cứng, không lún, nghĩa là thịt bên trong đầy, khi hấp chín có thể dễ dàng khêu ra nguyên miếng thịt chắc, ngọt và dai.

Ngược lại, nếu bóp thấy mềm, rỗng, tức là cua “nhiều nước ít thịt”, ăn sẽ nhạt, không ngọt. Cua tươi khỏe thường phản ứng mạnh khi bị chạm, chân và càng đạp mạnh, đó là dấu hiệu cua sống khỏe – thịt cũng sẽ ngon và ngọt hơn.

Nhìn mắt để biết cua còn tươi hay không

Dù cua có béo đến đâu, nếu không còn tươi, thịt cũng sẽ bã và tanh. Dấu hiệu nhận biết đơn giản là chạm nhẹ vào mắt cua: nếu nó rụt lại rồi bật ra nhanh, phản xạ linh hoạt, đó là cua còn sống khỏe.

Ngoài ra, thử lật ngửa cua – nếu nó tự xoay người lại nhanh, chứng tỏ cơ khỏe, còn tươi. Cua yếu thường nằm im, cần trợ giúp mới lật được, loại này không nên mua vì dễ chết, thịt nhão, không ngon.

Quan sát miệng và mang: Cua sạch, cua bẩn nhìn là biết

Cua sống khỏe sẽ liên tục sủi bong bóng nhỏ ở miệng. Bọt càng mịn, càng đều chứng tỏ cua tươi, đang hô hấp mạnh. Nếu miệng khô, không có bọt hoặc có nhớt dính, đó là cua đã yếu, dễ tanh.

Nếu có thể, hãy xem thử mang cua: cua tươi mang luôn trắng, sạch, không đen hay đục. Mang xám hoặc có mùi hôi là cua sống trong môi trường ô nhiễm, tuyệt đối không nên mua vì thịt sẽ tanh, kém vị.

Người xưa có câu “chín trăng ăn cua cái, mười trăng ăn cua đực” không hề sai. Cụ thể, tháng 9 âm lịch (khoảng tháng 10 dương lịch) là lúc cua cái đạt độ béo cao nhất, gạch vàng cam, thơm ngậy, hấp hay rim đều ngon. Tháng 10 âm lịch (khoảng tháng 11 dương lịch) là thời điểm cua đực “lên gạch son”, gạch trắng ngà, sánh, béo và ngọt hơn hẳn.

Chọn đúng thời điểm này, kết hợp với mẹo quan sát, chắc chắn sẽ có được những mẻ cua ngon nhất mùa, chế biến được thành nhiều món ăn ngon cho mâm cơm gia đình.